بەرەو یەکگرتوویی نەتەوەیی و نیشتمانی ( ئافراندنی کۆنگرەی نەتەوەیی ڕۆژهەڵاتی کوردستان)

19/06/2025

سەدیق دەروێشی

  🔵   مێژوویی ناوچە جیا جیاکانی جیهان پڕە لە گێشە و  کێبرکێ و شەڕ و ململانێ و بەریەککەوتنی بەڕژەوەندییەکانی کۆمەڵگاکان و وڵاتان. پێ بە پێی ئەو قۆناخانە ، کۆمەڵێک گۆڕانکاری بە پارامێتری جۆراوجۆر  هاتوونەتە ئاراوە و، لە بڕگە جیا جیاکاندا پارادایمی نۆێ جێگیر کراون. 

   🔵 لە گەڵ ئەوەدا کە کێشە و ململانێکان زۆر چەل  بوونەتە هۆی هەلگیرسانی شەڕی ماڵوێرانکەر و درێژخایەن و خاپوور بوونی ماڵ و ژیانیانی کۆمەڵگاکان ، بەڵام دواجار ،  توانیویانە ئاسەوارە سایکۆلۆژی و بنەماکی و بەرامەییەکانی  شەڕ و گرژییەکان بە گەشەسەندن و نووژەنکردنەوەی کۆمەڵگا و وڵاتیان ، بن بڕ بکەن.

  🔵 هەڵبەت ، پێویستە بگوترێ ئەو کۆمەڵگایانە توانیویانە ڕوو سوورانە و سەرکەوتووانە قۆناخە دژوار و چەتوونەکان تێپەڕنن کە توانیبێتیان هەلەکان بقوسنەوە و هەڕەشەکان لە سەر خۆیان کەم بکەنەوە.

🔵 خۆرهەڵاتی نێوەڕاست تێکهەڵکێشێکە لە ئالنگاری و ئاڵۆزی و کێشە ژئۆپۆلیتیکی و ئەتنیکی و ئۆلی و ئایینی و هزریی و ئاوەزییەکان و شوێنگەی بەریەککەوتنی بەڕژەوەندەییە جۆراوجۆرەکانی کۆمەگاکانی ناوچە و وڵاتانی زلهێزە. ئەو ناوچەیە لە سەردەمی کۆنەوە تا هەنووکە ئۆقرەیی بە خۆیەوە نەبینوە و بووتە گۆڕەپانی ململانێ جۆراوجۆرەکان.
  
🔵شەڕ لە خۆرهەڵاتی نێوەڕاست دوو فەلسەفەی لە پشتە ، مانەوە و بەردەوامبوون و سەرخستن و باڵادەستیی ئیدئۆلۆژی و سیاسی لە نێو هاوکێشە سیاسیی و هەرێمییەکاندا. شەڕی ئیسرائیل بۆ مانەوە و بەردەوامی خۆیەتی و شەڕی ئێران ئیدئۆلۆژی و هێژموونخوازانەیە. ئەو شەڕە تایەکلایی کردنەوەی کێشەکان و ڕازی کردنی هەڵگیرسێنەرانی شەڕ ، بەردەوام دەبێ و ئەبێ یەکێکیان بە چۆک دابێ. پارسەنگی هێز بەلایی ئیسرائیل دا قورسایی دەکا و بە قازانجی ئەوە. 

 🔵 ئەوە شەڕە کۆمەڵێک گۆڕانکاری دەئافرێنێ و نەزمێکی دیکە باڵ بەسەر پێوەندییە نێودەوڵەتی و نێونەتەوەییەکانی ناوچەدا دەکێشێ. ئەو شەڕە ، کۆمەڵێک دەرتان دەخۆڵقێنێ و هەڵگری کۆمەڵێک مەترسیشه. ئەو کۆمەڵگا و هێز و لایەنانەی خۆیان ڕێکخستووە ، دەتوان بەشی خۆیان لەو گۆڕانکاریانە هەڵێنجن. 

  🔵 بە باوەڕی من کورد بەگشتی و هێز و لایەنە سیاسییە کوردییەکانی چواربەشی کوردستان لە هەمبەر تاقیکارییەکی مێژووییدان و ، پێویستیان بە  پێداچوونەوە و خۆ ڕێکخستنەوە و کۆدەنگییەکی نیشتمانی و نەتەوەیی هەیە. 

🔴  بە باوەڕی من ، هێز و لایەنە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان پێویستە سەرەتا لە نێو خۆیاندا بەرەیەکی یەکگرتووی نەتەوەیی و نیشتمانی بنیات بنێن و دواتر هاودەنگی و کۆدەنگییەک بۆ دامەزراندنی کۆنگرەیەکی نەتەوەیی و نیشتمانیی ڕۆژهەڵاتی کوردستان درووست بکەن. ئەو کۆنگرەیە دەتوانێ لەو دۆخ و چاخەدا ڕۆڵی پارلمانێکی نیشتمانی بگێڕێ و ئەو قازانجانەی خوارەوەشی لێدەکەوێتەوە:

١- دەتوانێ ببێتە هۆی ئافراندنی ئاخێوێکی یەکگرتووی نەتەوەیی و نیشتمانی لە خۆرهەڵاتی کوردستاندا.

٢- دامەزراندنی دەوڵەتێکی کاتی لە دەرەوەی وڵاتی لێدەکەوێتەوە.

٣- هێزێکی یەکگرتووی نەتەوەیی و نیشتمانیی پێشمەرگە دادەمەزرێنێ و کۆتایی بە پرشوبڵاوی ئەو هێزە دێنێ و شوناسێکی نیشتمانیشی پێ دەبەخشێ.

٤- پێشگیری لە پارچەکردنی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و پێکهاتنی زۆنی جۆراوجۆری حیزبی دەکا.

٥- دەبێتە لەمپەرێک لە بەردەم هەلگیرسانی شەڕی براکوژی و خۆ خۆیی.

٦- پرسەکان لە یەک ناوەندی یەکگرتوو دا باس دەکرێن و کێشەکانیش لەیەک ناوەند دا چارەسەر دەکرێن.

٧- پێکهاتنی ئەو بەرەیە و کۆنگرەیە ، هێز و تین و ورە دەداتە خەڵک و دەتوانێ خەڵک ڕێک بخا و بە گوێرەی ئامانجەکانی سازمان بدا و بەرەوە مەبەست ڕێنوێنیان بکا.

 ٨- ئافرێنەری کۆدەنگی و یەکگرتووییە بۆ سەرخستنی ئامانجە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان.

    🔵 پێویستە ئەو کۆنگرەیە کراوە بێ و ڕێکخراوی ژینگە پارێز و کۆمەڵایەتی و کەلتووری و وێژەیی و ... کەسایەتییە سیاسی و ئاکادیمییەکان و ڕووناکبیران لە خۆ بگرێ و نوێنەرەکانیان تێدا بەشدار بن.

🔵  پرش و بڵاوی هێزە سیاسییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان ، خوێندنەوەی جیا جیا و بگرە جار و بار پێکناکۆکیشی بۆ پرسی کورد بە دوای خۆیدا هێناوە. ئاکامەکەشی دەمقاڵێ و تەنانەت بێڕێزی کردن بە یەکتر و پیرۆزییەکانی یەکتری بووە . بێ شک درێژەکێشانی ئاوەها دۆخێک ، کەشێکی ناجێگری سیاسی و دەمارگرژی لە نێو کۆمەڵگا پێکدێنێ  و دواجار پێکدادانان و پێکهەڵپرژان لێدەکەوێتەوە.

  ‌🔵 لە لایەکی دیکەوە ، ئەگەر نێوماڵی کوردانەی خۆمان ڕێکنەخەین و یەکگرتوویی و یەکڕێزی و کۆدەنگیی کوردانە درووست نەکەین، لە نێو هاوکێشە سیاسییەکاندا ون دەبین و پارسەنگی هێز بە لای ئێمە دا داناشکێ و دیسانەوە تامی تاڵی دۆڕانێکی دیکە دەچێژن. ناسیونالیزمی پارسی و بە تایبەتی تورکی و عەرەبی بە هێزن و مرخیان لە خاکی کوردستان خۆش کردووە. 

🔵 قبووڵکردنی یەکتر بە هەموو جیاوازییە هزری و ئیدئۆلۆژی و سیاسییانەوە ، نیشانەی گەورەیی و سەردەمیانە بوون و باوەڕمەند بوون بە تۆلێڕانس و ئاوەزمەندی مۆدێڕن و لۆژیکی مرۆڤتەوەرانە و دادپەروەریی مرۆڤتەوەرانە و کۆمەڵگای دێمۆکراتیکە.